De groeve Schuilenburg werd al in begin van de 80er jaren van de vorige eeuw bezocht door de amateur archeologen Peter Mekkes en z'n vrouw. Die vermoedden een midden paleolithisch karakter van de vondsten. De vondsten werden vervolgens getoond aan Jan Evert Musch en deze onderstreepte de bevinding. Mekkes en Musch waren toen beiden lid van de APAN, de laatste als secrataris-bestuurslid. Het was in de jaren daarna dat de gebr. Geertsma in contact kwamen met Musch en omdat Henk Geertsma woonachtig was in Broeksterwoude en de groeve Schuilenburg in zijn zoekgebied lag, gaf Musch hem de tip om daar ook eens te gaan neuzen. Dit resulteerde al gauw in een doos vol vondsten, waaronder twee prachtige 'Smilder spitsen', zo genoemd omdat dit type voorkwam in het Smildien van Vermaning. Het betekende dat er nu zekerheid was over de datering van de vondsten, midden paleolithisch, Eemien of vlak daarna. Er werd gedacht aan een doorbraak in de zaak Vermaning. Vermaning dacht dat zelf ook nadat hij de twee spitsen gezien had, hij stelde niet zonder emotie: 'Eindelijk is het ook ergens anders gevonden'. Dit zette het hele verdere onderzoek op scherp. Er was echter één zwak punt, te Schuilenburg waren tot dan nog geen duidelijke vuistbijlen naar boven gekomen. Het ging voorlopig dus niet om het Smildien, zoals dat in de omgevning van Smilde door Vermaning was aangetroffen. Maar omdat de vondstlaag jongere datering uitsloot, werd de toekenning aan het Midden Paleolithicum niet betwijfeld en werd de mogelijkheid overwogen dat het te Schuilenburg ging om een subcultuur van die lange tijdspanne, een cultuur zonder vuistbijlen, maar wel met vele schaven. Opvallend was dat er al van af het begin door Henk 'klein gereedschap' geborgen werd. Dit zorgde voor de nodige opwinding bij determinatie, want het kon betekenen dat er ter plaatse een woonsituatie was aangetroffen van de Neanderthaler. Maar zolang er aleen in de steilwand en op de eronder liggende strandjes arteafcten geborgen konden worden, kon er geen beeld van een verspreidingspatroon uitgezet worden, ook niet in egedachten. Wel werd vastgesteld dat de artefacten over een bepaalde lengte in het profiel en op de strandjes voorkwamen. Tijdens een bezoek aan de groeve werd tot vreugde van de zoekers vastgesteld dat een groot oppervlak, grenzend aan de 'concentratie', van alle dekzand was ontdaan. Hierdoor was het eronder liggende keizandvlak aan de oppervlakte gekomen, het lag maagdelijk bloot en al gauw werden de eerste vondsten in deze bodem aangetroffen. Het bleek dat de arteafcten alleen voorkwamen in een bepaald deel van het afgeschaafde vlak, er kon ruwweg een afbakening gemaakt worden, het leek op een duidelijke in situ van een mogelijk kampement van de Neanderthaler in Friesland. Ter plekke werd besloten om het eerstvolgende weekend de troffel ter hand te gaan nemen en met een paar man een opgraving te gaan starten. Die opgraving en de er op volgende ROB-opgraving zouden gedurende meerdere jaren de gemoederen in archeologisch Nederland bezighouden en die zijn nog steeds niet tot bedaren gebracht. Er is veel gebeurd in die tijd, er werd hoop gekoesterd op een doorbraak in het officiële onderzoek naar het Midden Paleolithicum, en die hoop was niet alleen aanwezig bij amateur archeologen. Het resulteerde in een ongekende afknapper; 'incerto facto' genaamd, het was de omschrijving van 'beperktheid van kennis' van een van onze toenmalige paleo-deskundigen, uitgesproken op 15 december 1988 in de werkkeet tijdens zijn bezoek aan de opgraving Schuilenburg. Daarmee zou het verhaal afgelopen zijn? No way, het begint pas!
KG

Home Film Vondsten Actueel Eemster Vermaning APAN/EXTERN Contact Links
Webmaster: Klaas Geertsma

Links naar alle artikelen en bijdragen op ApanArcheo, inclusief PDF-artikelen.

Over de APAN

Uitleg bij het APAN-vignet

APAN/EXTERN

Eemster, de vindplaats

APAN-onderzoeken

Tjerk Vermaning

Rapport Roebroeks- Eemster revisited

Artefacten her-determinatie

Collectie Sigrid Wolff

Collectie Groot Obbink

Collectie Limburgs Museum

Collectie Albert Siebring


Harry Huisman de stenenman

Abrasie in museum Les Eysies

Neanderthaler in Fryslân

Moustérien in Europa

De bipoplair-techniek

48 Vuistbijlen uit de Noordzee

Pijl&Boog van Hardinxveld

Neanderthaler in Drenthe

Jadeitbijlen in Neolithicum

De paardenjagers-godin

Hyaliet is een afzetting

Schuilenburg Midden Paleo 1
Schuilenburg Midden Paleo 2
Schuilenburg Midden Paleo 3
Schuilenburg Midden Paleo 4
Schuilenburg Midden Paleo 5

West Runton 1.800.000 BP

Mammoet van Wezuperbrug

Film

Stenenzoeken in het post-Vermaning-tijdperk

Foto's van Noordelijk vers-MP

Micoquin - Leek 1
Micoquin - Leek 2
Micoquin - Leek 3

Drie Wâldgroepschaven

Schuilenburg snavelboor

Gieten MP-snavelboor

Gieten MP-holschaaf

MP-vuistbijl van Joldelund

Grootste MP-schaaf Friesland

Bipolair MP Friesland

PDF-artikelen

Van Hyaliet tot vers
Wilhelminaoord lezing GJ van Noort

Wat gebeurde er nou echt met de Neanderthalers?

APAN/EXTERN 11- Eemster waarheid in situ

Neolithisch depot van Ravenswoud

Brabantse Broddels 1

Archeobrief - APANbetoog

Brabantse Broddels 2

Open brief aan prof dr Louwe Kooijmans

Brabantse Broddels 3

Het Leiden-glaciaal in Nederland

MP-merkwaardigheden

Collectie Sigrid Wolff

Spitsschaaf Bemmel

Standvoetbekerbijltje Leek

De migratie van jagers/verzamelaars van
de Hamburgcultuur in de Noord-Europese
laagvlakte (13.000 - 11.000 BP)


Een rendierjagersvindplaats van de Ahrens-burgcultuur in de Zuidelijke Noordzee
Inclusief: Een sjamanentrommel uit 1737 als verklarend “woordenboek” voor 11.000 jaar oude tekens?

Ahrensburgtekens in het Laat Mesolithicum

IJstijdkunst en de Maanmythe

Spaubeek; van rolsteen tot slijpsteen. Onderzoek
van een oudpaleolithisch vondstcomplex


Gekerstende oude heilige plaatsen

Brabantse Broddels 4

De Leemdijkbijl. De bewogen geschiedenis van een Drentse vuistbijl'. Door A. M. Wouters.

Engelstalige PDFs

Over Jadeietbijlen in het Neolithicum
The big search for 'Green' started 5000 BC. The beginning of a new Era

Over het hoe en wat van de Neanderthalers
The effects of metabolic changes in pleistocene
hominids


Boekbesprekingen

Over het boek Scherpe stenen op mijn pad
De zwanenzang van professor H.T. Waterbolk:
een compositie in dissonanten

Over het boek Op zoek naar de Kelten. Nieuwe archeologische
ontdekkingen tussen Noordzee en Rijn

Op zoek naar de Kelten. Een boekbespreking

Over een spannend archeo-boek
Het Peruvium Project







DE GESCHIEDENIS VAN DE OPGRAVING SCHUILENBURG
Opgetekend in meerdere verslagen en krantenartikelen, zoals o.a. verschenen in de APAN/INTERN.
KLIK HIER VOOR DE FILE 'DE NEANDERTHAL ARTEFACTEN VAN SCHUILENBURG'
Het eerste verslag over een APAN-opgraving ergens in Friesland verscheen in de APAN/INTERN nr. 4 van 1987. Het zijn twee verkleinde A4tjes, samengevoegd op 1 A4. De tekst is van Jan Evert Musch en de tekeningen zijn van Klaas Geertsma. Musch had de archeologische leiding over de opgraving en deed de intekening van de vondsten. Rechts bovenin bij de tekeningen is een sterk verkleinde afbeelding geplaatst van het verspreidingspatroon van de vondsten. Deze was ovaalvormig en deed sterk denken aan een hutplattegrond.
Klik tekening voor een vergroting
Wordt vervolgd....
EERSTE VERSLAG
TWEEDE VERSLAG
Klik tekening voor de PDF met 9 pagina's Schuilenburg
Het tweede verslag van de opgraving Schuilenburg is
een PDF met 9 pagina's, bestaande uit enkele krantenartikelen uit december 1988. Tevens is
er toen een soort dagrapportage gemaakt
door een APANlid. Het verhaalt van het reilen en zeilen van de eerste twee weken graven in blubber en kou, aangevuld met de beschrijving van hoog wetenschappelijke bezoek op 15 december 1988. Naast deze verslagen staan tekeningen van artefacten. De winter van 1988/89 was er eentje die door sommige archeologie liefhebbers niet gauw vergeten zou worden. Het was een boeiende periode, waarin amateurs, beroeps en de media druk
in de weer waren met 'steentjes' zonder windlak.